Παντελής Χορν (Τεργέστη 1881 - Αθήνα 1941)


Παντελής Χόρν Εικόνα 1


Θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος, αξιωματικός του ναυτικού. Ο Χορν γεννήθηκε την 1 Ιανουαρίου του 1881 στην Τεργέστη. Γιος του αυστριακού φιλέλληνα οικονομολόγου Δημήτριου Χορν και της Ματίνας Κουντουριώτη, εγκαταστάθηκε από μικρός με την οικογένειά του στην Ελλάδα. Αποφοίτησε το 1899 από τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων με τον βαθμό του σημαιοφόρου και παρέμεινε μέχρι το 1909 στο ναυτικό. Το 1911 παραιτήθηκε και μετέβη στο Παρίσι όπου του δόθηκε η ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τον κύκλο του Jean Moreas. Εκεί έρχεται σε επαφή με Έλληνες και Γάλλους διανοούμενους (Σωτήρη Σκίπη, Μιλιτιάδη Μαλακάση, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Κώστα Ουράνη). Το 1912 επιστρατεύθηκε στον πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο και μόλις το 1926 αποστρατεύτηκε ως υποναύαρχος. Σημαντική στιγμή στην σταδιοδρομία του ως αξιωματικός ήταν η συνυπογραφή του πρωτόκολλου της σύστασης του Στρατιωτικού Συνδέσμου (1909) και η συμμετοχή του στην κατάληψη της Ίμβρου. Παντρεύτηκε την Ευτέρπη Αποστολίδου, με την οποία απέκτησε δύο γιους, τον εκδότη Γιάννη Χορν και τον γνωστό ηθοποιό του ελληνικού θεάτρου Δημήτρη Χορν.

Ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και ιδιαίτερα με τη συγγραφή χρονογραφημάτων από το 1921 ως το 1937. Συνεργάτης της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας (εκδ. Δρανδράκη) καθώς και των εφημερίδων Ελεύθερος Λόγος, Ελεύθερον Βήμα, Εσπερινή, Βραδυνή, Εμπρός και άλλες, όπου δημοσίευσε σποραδικά ποιήματα, κριτικά άρθρα, διηγήματα και μυθιστορήματα. Χρησιμοποίησε τα ψευδώνυμα Π. Χαρλής, Εργολάνος, Μώμος, Συντάκτης.

Στα γράμματα εμφανίστηκε πρώτη φορά με το ποιητικό μονόπρακτο Ο ξένος, το οποίο δημοσιεύτηκε στο Νουμά το 1906. Δύο μήνες αργότερα εκδίδονται μαζί σε έναν τόμο τα έργα Ο ξένος και το τρίπρακτο Το ανεχτίμητο, γραμμένο στη δημοτική και αφιερωμένο στον Γιάννη Ψυχάρη. Η έκδοση δημιουργεί σκάνδαλο εξαιτίας κάποιων τολμηρών σκηνών και έχει ως αποτέλεσμα την τιμωρία του από το Ναυτικό, καθώς η υπόθεση του έργου θεωρήθηκε αταίριαστη με την ιδιότητα του αξιωματικού. Την ίδια χρονιά παραστάθηκε Το ανεχτίμητο, που αποτελεί μια δραματοποίηση της παραλογής «Του γιοφυριού της Άρτας». Τα θεατρικά έργα που τον έκαναν διάσημο είναι Το φιντανάκι και Το μελτεμάκι, που γνώρισαν επιτυχία από την πρώτη τους κιόλας παράσταση. Συγκεκριμένα Το φιντανάκι ήταν ένα έργο που επηρέασε σημαντικά τη σύγχρονη δραματουργία.

Το πολύμορφο του έργου του καλύπτει πολλά δραματουργικά είδη (κοινωνικό, πατριωτικό δράμα, κωμωδία, σάτιρα, αισθηματική κομεντί κ.α.), ωστόσο θεωρείται κυρίως εκπρόσωπος του κοινωνικού, ψυχολογικού και ηθογραφικού δράματος. Οι πνευματικές του καταβολές ανιχνεύονται στον Nietzsche, στον Ibsen, στον Pirandello, στον Νατουραλισμό, στον Συμβολισμό, στο ψυχολογικό δράμα, αλλά και στην ελληνική παράδοση και στο δημοτικό τραγούδι. Τολμηρός θεματολογικά, (με τον Σέντζα και τη Φλαντρώ προκάλεσε σκάνδαλο), ασχολείται με τον έρωτα, τη μοίρα, την κοινωνική διάβρωση των ανθρώπων, στα οποία συχνά παρουσιάζονται συγκρούσεις με ρεαλιστικά και συγχρόνα μελοδραματικά στοιχεία. Έγραψε πολύπρακτα και μονόπρακτα έργα, θεατρικούς μονολόγους και άλλα θεατρικά σχεδιάσματα, τα οποία παραστάθηκαν από τους σημαντικότερους θιάσους της εποχής του. Τα έργα του ερμήνευσαν μεγάλοι έλληνες ηθοποιοί όπως η Κυβέλη, η Μαρίκα Κοτοπούλη, η Κατίνα Παξινού, ο Αλέξης Μινωτής, η Σαπφώ Αλκαίου και άλλοι. Για τα έργα του Παναγία η Κατηφορίτισσα και Το φιντανάκι, τιμήθηκε με το Βραβείο του Γ΄ Αβερώφειου και του Ζ΄ Αβερώφειου δραματικού διαγωνισμού, αντίστοιχα. Τα θεατρικά έργα του Χορν εκδόθηκαν σε πέντε τόμους την περίοδο 1993-1999. Ο Παντελής Χορν πέθανε από καρκίνο την 1η Νοεμβρίου 1941.

 

ΕΡΓΑ

Το 1915 διασκεύασε την Κερένια κούκλα του Κ. Χρηστομάνου σε θεατρικό κείμενο, το οποίο δεν σώζεται.

 

ΠΗΓΕΣ

 

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

© ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΟΥ, ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ, Α.Π.Θ.