Σπυρίδων Περεσιάδης, Σκλάβα [Κείμενο]
Σπυρίδων Περεσιάδης, Σκλάβα, δράμα εις πράξεις τέσσαρας μετ’ ασμάτων και εθνικών χορών, τυπογραφείο Αποστολόπουλος, Αθήνα 1902.
Σε κάποιο χωριό του Χελμού, τα στρατεύματα του Ιμπραήμ αιχμαλωτίζουν την Ξάνθω. Η πίστη πως δεν θα γυρίσει ποτέ ξανά στο χωριό οδηγεί την αδερφή της Χρύσω, με την βοήθεια της συγχωριανής της Μαλάμως, να στήσουν ένα ψεύτικο σχέδιο προκειμένου να παντρευτεί η Χρύσω τον Βλάση. Υπό άλλες συνθήκες κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατο αφού η Ξάνθω θα παντρευόταν τον αδερφό του Βλάση, Θάνο. Έτσι διαδίδουν σε όλο το χωριό πως η Ξάνθω έχει παντρευτεί έναν πασά και έχει αλλαξοπιστήσει με αποτέλεσμα να στρέψουν όλους τους συγχωριανούς εναντίον της. Το ίδιο βράδυ όμως, η Ξάνθω καταφθάνει λέγοντας την αλήθεια και έτοιμη πια να παντρευτεί τον Θάνο. Προκειμένου να αποτρέψει τον γάμο της Ξάνθως, η Χρύσω λέει ψέματα πως είναι έγκυος και πρέπει βιαστικά να παντρευτεί, αναγκάζοντας την Ξάνθω να παραιτηθεί για να σώσει την τιμή της οικογένειας. Ωστόσο η Χρύσω λυγίζει μπροστά στο σπαραγμό των δύο εραστών και φανερώνει την αλήθεια θυσιάζοντας την προσωπική της ευτυχία. Την λύση δίνει εν τέλει ο σύζυγος της Μαλάμως, Θύμιος, ο οποίος αποκαλύπτει πως ο Βλάσης και ο Θάνος δεν είναι αδέρφια εξ αίματος. Έτσι το έργο τελειώνει με τους γάμους των δύο ζευγαριών σε κλίμα πανηγυριού.
* * *
Πρόκειται για έμμετρο τετράπρακτο δραματικό ειδύλλιο, γραμμένο σε δημοτική γλώσσα και σε ανομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο στίχο. Στο έργο υπάρχουν πέντε χορικά τραγούδια και τα πρόσωπα τοποθετούνται σε ορεινό, αγροτικό περιβάλλον. Παρότι η δράση του έργου εστιάζει περισσότερο στον οικογενειακό και ιδιωτικό βίο, οι χαρακτήρες και το παρελθόν τους καθορίζονται από τον εθνικό βίο και την ελληνική επανάσταση του 1821. Ο πατέρας των κοριτσιών είναι παλιός οπλαρχηγός, η Ξάνθω έχει αιχμαλωτιστεί από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ ενώ πολεμούσε. Υπάρχει επίσης η αντίληψη που αποκτά ενίοτε τις διαστάσεις θρύλου, για την Ελληνίδα που έχει αλλαξοπιστήσει και παντρευτεί έναν πασά. Οι κάτοικοι του χωριού, ακόμα και ο ίδιος ο πατέρας της και ο αγαπημένος της, την απαρνούνται όταν μαθαίνουν ότι αρνήθηκε την πίστη της και προσχώρησε στο στρατόπεδο του εχθρού. Ένα άλλο στοιχείο που μπορεί να συνδεθεί με την λαϊκή παράδοση είναι η αποτύπωση των ισχυρών οικογενειακών δεσμών που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την μοίρα των προσώπων. Η Ξάνθω και η Χρύσω είναι έτοιμες να θυσιάσουν τις ερωτικές τους επιλογές και την προσωπική τους ευτυχία για χάρη των δεσμών αίματος που τις ενώνουν.
(Το έργο εντοπίστηκε στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και ψηφιοποιήθηκε από την ερευνητική ομάδα)