Δημήτριος Κορομηλάς (Αθήνα 1850 - Αθήνα 1898)

Δημήτριος Κορομηλάς Εικόνα 2

 

Ο Δημήτριος Κορομηλάς, γνωστός κυρίως ως εισηγητής του κωμειδυλλίου και του δραματικού ειδυλλίου γεννήθηκε στις 30 Μαρτίου 1850 στην Αθήνα. Ήταν πρωτότοκος γιος του εκδότη Ανδρέα Κορομηλά και της Μαρίας Πιτσιπιού, εγγονός του αθηναίου κτηματία Χατζή-Λάμπρου Κόσκορη Κορομηλά και σύζυγος της Ευφροσύνης Σκούφου με την οποία απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Ερασιτέχνης ηθοποιός στα νεανικά του χρόνια, ο Δημήτριος σπούδασε Φιλολογία στη Γαλλία και στη Λειψία. Ασχολήθηκε νωρίς με την δημοσιογραφία καθώς πολύ νέος ανέλαβε τη διεύθυνση της εκδοτικής επιχείρησης του πατέρα του. Από το 1873 και έπειτα ιδρύει μαζί με τον Ιωάννη Καμπούρογλου την Εφημερίδα, την οποία διηύθυνε μέχρι το 1885. Η Εφημερίς ήταν η πρώτη αθηναϊκή καθημερινή εφημερίδα που ασχολήθηκε με θέματα κοινωνικής και πνευματικής ζωής. Οι πρωτοβουλίες του στους τομείς των εκδόσεων, του τύπου και του θεάτρου τον ανέδειξαν σε παράγοντα του αστικού εκσυγχρονισμού της γενιάς του 1880. Είναι ο πρώτος εκδότης που υιοθετεί τις σύγχρονες τυπογραφικές μεθόδους και μηχανές. Το 1871 εκλέγεται γενικός γραμματέας του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» και το 1892 διατελεί αρχικά Πρόεδρος και στη συνέχεια Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου των Δραματικών Συγγραφέων (1894).

Ο Κορομηλάς άρχισε να γράφει για το θέατρο από τις αρχές της δεκαετίας του 1870. Η κυριαρχία των γαλλικών θιάσων στην Αθήνα την εποχή αυτή τον οδηγεί να μεταφράσει δύο από τα έργα του στα γαλλικά προκειμένου να δουν το φως της σκηνής. Έτσι το 1874 δύο κωμωδίες του παίχτηκαν από γαλλικό περιοδεύοντα θίασο στην πρωτεύουσα και τυπώθηκαν στα ελληνικά στην Αθήνα και στα γαλλικά στο Παρίσι. Τα έργα αυτά ήταν η μονόπρακτη κωμωδία Φίλου εντολή (Une mission), έργο που το αφιέρωσε στον φίλο του Ι. Καμπούρογλου, και το δίπρακτο Έρως αντέρως (A chacun son tour). Ο θίασος Ταβουλάρη ανέβασε επίσης τα θεατρικά έργα Ακτίς εν σκότει (1879) και Ανακρέων (1880). Από το 1874 μέχρι το 1878 έγραψε συνολικά οκτώ κωμωδίες, τέσσερις μίμους και δύο δράματα από τα οποία μόνο δύο παρουσιάστηκαν στην ελληνική σκηνή: η μονόπρακτη κωμωδία Πετεινός και το τρίπρακτο ερωτικό δράμα με κωμικά και ειρωνικά στοιχεία Παγκάστη, το οποίο ανέβασε το 1878 με μεγάλη επιτυχία ο Δ. Ταβουλάρης. 

Τον Κορομηλά απασχολούσε έντονα η ιδέα της ίδρυσης Εθνικού Θεάτρου. Προωθούσε την ιδέα και εισηγήθηκε στον βασιλιά Γεώργιο Α’ την ίδρυση κρατικής σκηνής. Τελικά πέτυχε την ίδρυση μιας μικρής ερασιτεχνικής σκηνής στα ανάκτορα, στην οποία παίχτηκαν τα έργα Η κακή ώρα, Ο θάνατος του Περικλέους, Ο μίτος της Αριάδνης (1882-1885), έργα που εκλέπτυναν την τεχνική της κωμωδίας των παρεξηγήσεων εμπλουτίζοντας την με ηθογραφικά στοιχεία, λαϊκούς χαρακτήρες και ιδιωματική γλώσσα. Για το ερασιτεχνικό αυτό θέατρο έγραψε και δίδαξε τους Καίτη Καρυδιά, Μ. Παπαρρηγοπούλου, Νίνα Μπόταση, Αγγελ. Μαντζαβίνου, Ι. Ρικάκη, Δ. Κόκκο, Κ. Κουτσαλέξη, Ν. Ρωκ κ.α. Σημαντική θεωρείται η συμβολή του στις διεργασίες, που οδήγησαν μετά το θάνατό του, στην ίδρυση της πρώτης ελληνικής κρατικής σκηνής (1901-Βασιλικό θέατρο). Στα 1888 η Αθήνα με χρηματοδότηση του Ανδρέα Συγγρού αποκτά Δημοτικό Θέατρο και εκεί ο Κορομηλάς σκηνοθετεί την Αντιγόνη του Σοφοκλή στο πρωτότυπο. Μετά απ’ αυτό ο Κορομηλάς επιδόθηκε στη συγγραφή αρχαϊζόντων θεατρικών έργων, όπως τα Κάμμα, Κλυτία, Ευρυμμέδη τα οποία δεν γνώρισαν επιτυχία.

Η μεγάλη επιτυχία ήρθε το 1889, όταν τροποποίησε το μονόπρακτο Η πέτρα του σκανδάλου προσθέτοντας τραγούδια σε στίχους του Δ. Κόκκου (και του Δ. Καμπούρογλου) και μουσική του Ανδρέα Σάιλερ. Έτσι σχηματίστηκε το τρίπρακτο κωμειδύλλιο Η τύχη της Μαρούλας, το οποίο θεωρείται η απαρχή του επιτυχημένου αυτού θεατρικού είδους, που καθρεφτίζει τις ηθογραφικές επιλογές και τη λαογραφική θεματική της γενιάς του 1880 (εκδ. 1891). Ο συγγραφέας το έδωσε στο θίασο «Μένανδρο» και η παράσταση αυτή συνέστησε την πρώτη γνωστή παράσταση κωμειδυλλίου στην Ελλάδα (16.9.1889). Στη συνέχεια έγραψε και άλλα έργα του είδους αυτού όπως είναι Η αθώα περιστέρα, Το χρυσούν ανδράποδον κ. ά. Θεωρείται εισηγητής του δραματικού ειδυλλίου, με την παράσταση Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας (θίασος «Μένανδρος», Κωνσταντινούπολη 1891, Αθήνα 1892), εμπνευσμένο από ποίημα του Γ. Ζαλοκώστα, που γνώρισε τεράστια επιτυχία στην επαρχία και παίζεται ακόμα και σήμερα. Μετά την αποτυχία του έργου Η αγάπη της Λουλούκας (παράσταση 1893), σταμάτησε να γράφει θεατρικά έργα.

Η παραγωγή του υπερβαίνει τα πενήντα έργα και καλύπτει σχεδόν όλα τα είδη του δράματος, αντικατοπτρίζοντας τις συνήθειες της εποχής. Γεφυρώνει την τραγωδία της σχολής του Βερναρδάκη με την κωμωδία των ηθογραφικών καταστάσεων. Στην κωμωδία καταργεί το έντονα φαρσικό στοιχείο, το οποίο διαδέχονται οι κωμικές οικογενειακές καταστάσεις, οι παρεξηγήσεις και οι συμπτώσεις που εκπλήσσουν. Με τα έργα του Η τύχη της Μαρούλας και Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας, ο Κορομηλάς σφράγισε το ελληνικό θέατρο στις αρχές του 20ού αιώνα.

Ο Δημήτριος Κορομηλάς πέθανε σε ηλικία 48 ετών από τη νόσο του Μπράι στις 8/20 Ιουνίου 1898.

 

ΕΡΓΑ

 

ΠΗΓΕΣ

 

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

 

© ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΟΥ, ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ, Α.Π.Θ.