Σπυρίδων Βασιλειάδης (Πάτρα 1845 - Παρίσι 1874)

Ο Σπυρίδων Βασιλειάδης, το έκτο παιδί του Νικόλαου και της Δέσποινας Βασιλειάδη, γεννήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 1845 στην Πάτρα, αν και η καταγωγή του ήταν από τη Σμύρνη. Αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Πατρών το 1862. Κατά το έτος 1862-1863 γράφεται στη Νομική Σχολή απ’ όπου αποφοιτεί τον Ιούνιο του 1868 και στη συνέχεια εξασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου. Από μικρό παιδί ο Βασιλειάδης είχε κλίση προς τη συγγραφή, αφού δημοσιεύει με το ψευδώνυμο «Ωρίων» κάποιους στίχους. Το 1866 παίρνει έπαινο για το Εικόνες και κύματα στο Βουτσιναίο Διαγωνισμό.  Παράλληλα με τη δικηγορία συνεχίζει να ασχολείται με τη συγγραφή αλλά και με τη δημοσιογραφία, την οποία θεωρεί ως «έναν τρόπο άμεσης έκφρασης των προβληματισμών του και της κριτικής του για πρόσωπα και καταστάσεις της πολιτικής και κοινωνικής ζωής». Γράφει για την εφημερίδα Προμηθέας. Αν και τα χρόνια της ενεργού δράσης του είναι λίγα, η παραγωγή του  είναι μεγάλη. Γράφει, εκτός από ποίηση, και μια σειρά άρθρων και λόγων, αλλά και διηγήματα και επτά θεατρικά έργα, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει η Γαλάτεια, έργο που παίχθηκε πολύ στην εγχώρια σκηνή, ενώ μεταφράζεται σε ιταλικά, γαλλικά και ουγγρικά και ανεβαίνει σε σκηνές του εξωτερικού. Σημαντικής αξίας είναι ο πρόλογος ο οποίος συνοδεύει τη Γαλάτεια όπου διαφαίνονται οι θεωρητικές απόψεις του συγγραφέα σχετικά με το θέατρο. Πιο συγκεκριμένα, ο Βασιλειάδης υποστηρίζει τη σύνδεση με την αρχαία Ελλάδα μέσω της Λαογραφίας και όχι του Βυζαντίου. Η σύνδεση θα επιτευχθεί κυρίως, μέσω της επαφής με τα χαμηλότερα στρώματα του πληθυσμού, δηλαδή με τα πρόσωπα που διατήρησαν, κατά τη γνώμη του συγγραφέα, τις ρίζες του έθνους αναλλοίωτες, και μέσω του δημοτικού τραγουδιού. Εξίσου σημαντικός είναι ο πρόλογος του Βασιλειάδη στο πρώτο του έργο, Οι Καλλέργαι.

Σημαντική είναι επίσης η συμβολή του Βασιλειάδη στο Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός». Υπήρξε ιδρυτικό και ενεργό μέλος του Συλλόγου μέχρι το τέλος, ενώ πρότεινε την θέσπιση του δραματικού διαγωνισμού του Συλλόγου. Αξιόλογο είναι και το φιλανθρωπικό έργο του συγγραφέα. Είναι ο εμπνευστής και ιδρυτής της Σχολής Απόρων Παίδων τα εγκαίνια της οποίας γίνονται στις 3 Δεκεμβρίου 1872. Στις αρχές του καλοκαιριού του 1874 ο Βασιλειάδης εμφάνισε τα πρώτα ανησυχητικά δείγματα της φυματίωσης, μεταφέρεται στο Παρίσι όπου και πεθαίνει στις 30 Αυγούστου 1874. Ανήκει στην τρίτη γενιά της Παλαιάς Αθηναϊκής Σχολής και γράφει στην καθαρεύουσα, επηρεάζεται από το Lamartine και μαζί με τον Δημήτριο Παπαρρηγόπουλο θεωρούνται σημαντικοί εκπρόσωποι της ελληνικής εκδοχής του Ρομαντισμού. Σημειώνεται επίσης πως οι μετέπειτα λόγιοι, όπως για παράδειγμα ο Παλαμάς, δεν έτρεφαν ιδιαίτερη εκτίμηση για τα έργα του Βασιλειάδη (εκτός από τη Γαλάτεια) κυρίως εξαιτίας της καθαρεύουσας γλώσσας.

ΕΡΓΑ

• Οι Καλλέργαι (1869)
• Λουκάς Νοταράς (1869)
• Γαλάτεια (1873)
• Χίμαιρα (1873)
• Σκύλλα (1873) 
• Αλέξανδρος Υψηλάντης (έμεινε ημιτελές, υπάρχει μόνο η πρώτη πράξη, 1873)
• Σεμέλη (1873)
• Αμάλθεια (1873)
• Θάνος Καλλισθένης (1875)
• Ή έγγαμος ή αυτόχειρ (1874)
• Γαλάτεια και Πολύφημος (σώζονται αποσπάσματα)

Οι ποιητικές συλλογές :

• Εικόνες και Κύματα (1866) 
• Έπεα Πτερόεντα (1872)
• Παντείαι ποιήσεις (1866-1874)

και τα διηγήματα:

• Οι σκοτεινοί έρωτες
• Το χρυσίον
• Η λουόμενη Ρωμαία
• Τα βάθη
• Αι αδελφαί του Βορρά
• Ηχώ και Νάρκισσος
• Ευρώπη
• Μία μητέρα

Στους τέσσερις τόμους με τίτλο Αττικαί Νύκτες συμπεριλαμβάνονται όλα τα έργα του Βασιλειάδη.

ΠΗΓΕΣ

• Ανώνυμος, «Σπυρίδων Βασιλειάδης», Ημερολόγιον Σκώκου, τμ. 5, Αθήνα 1890, σ. 240-241.
• «Βασιλειάδης Σπυρίδων» (λήμμα), Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: πρόσωπα, έργα, ρεύματα, όροι, Πατάκη, Αθήνα 2007, σ. 258.
• «Βασιλειάδης Σπυρίδων» (λήμμα), Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τμ. Β, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1984, σ. 198.
• «Βασιλειάδης Σπυρίδων» (λήμμα), Πάπυρος Λαρούς, τμ. 4, Εταιρεία Εγκυκλοπαιδικών Εκδόσεων, Αθήνα 1963, σ. 125.
•  Δημάκη - Ζώρα Μαρία, «Ο ποιητής Σ.Ν Βασιλειάδης, ιδρυτής των Σχολών του “Παρνασσού”», Νέα Εστία, τμ. 143, τχ. 1693 (Ιανουάριος 1998), σ. 97-98.
• Δημάκη - Ζώρα Μαρία, Σ.Ν Βασιλειάδης. Η ζωή και το έργο του, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2002.
• Μακρής Σόλων, «Σπύρος Βασιλειάδης», Νέα Εστία, τμ. 96, τχ. 1137 (Νοέμβριος 1974), σ. 1697-1701.
• Παλαμάς Κωστής, «Ο ποιητής Βασιλειάδης», Άπαντα, τμ. 2, Γκοβόστης, Αθήνα χ.χ, σ. 427-430.
• Παλαμάς Κωστής, «Για τον Βασιλειάδη», Άπαντα, τμ. 12, Γκοβόστης, Αθήνα, χ.χ, σ. 292-297.
• Παλαμάς Κωστής, «Για τον Βασιλειάδη»,  Άπαντα, τμ. 14, Γκοβόστης, Αθήνα, χ.χ, σ. 28.
• Παλαμάς Κωστής, «Βασιλειάδης Σπυρίδων»,  Άπαντα, τμ. 16, Γκοβόστης, Αθήνα, χ.χ, σ. 315-316.
• Παναγιωτόπουλος Ιωάννης Μιχαήλ, «Σπύρος Βασιλειάδης, Αναδρομή», Νέα Εστία, τμ. 96, τχ. 1137 (Νοέμβριος 1974), σ. 1693-1696.
• Σιδέρης Γιάννης, «Το θέατρο του Βασιλειάδη», Νέα Εστία, τμ. 96, τχ. 1137 (Νοέμβριος 1974), σ. 1702-1716.
• Χατζηπανταζής Θόδωρος,  Από του Νείλου μέχρι του Δουνάβεως. Το Χρονικό της ανάπτυξης του ελληνικού επαγγελματικού θεάτρου, τμ. Α1 (1828-1875), Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2002, σ. 225-226.
• Χατζίνης Γιάννης, «Βασιλειάδης Σπυρίδων» (λήμμα), Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: από τον 10ο αιώνα μ.Χ. μέχρι σήμερα, τμ. 3, Χάρη Πάτση, σ. 167-170.

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ

• «ΕΚΕΒΙ», Εθνικό Κέντρο Βιβλίου [www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=590 (10/10/2014)]
• «Κοσμόπολις»  [http://kosmopolis.lis.upatras.gr (12/10/2014)]

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

•   «Πανδέκτης», Νεοελληνική Εικονιστική Προσωπογραφία, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών [http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/64866 (17/10/2014)]