Αντωνιάδης Αντώνης

Ο Αντώνιος Αντωνιάδης, κρητικός στην καταγωγή, γεννήθηκε στον Πειραιά στις 6 Ιανουαρίου 1836. Στα δεκαεπτά του χρόνια γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Πανεπιστημίου και στις 17 Δεκεμβρίου του 1858 πέρασε με άριστα τις εξετάσεις για το διδακτορικό και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ, ο τέταρτος αριστούχος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής. Διορίστηκε αρχικά καθηγητής στο Γυμνάσιο Πατρών. Το Φεβρουάριο του 1862 απολύθηκε εξαιτίας της αντιοθωνικής στάσης του. Λίγο αργότερα προσκλήθηκε από την Κρητική Ελληνική Κοινότητα των Χανίων για να αναλάβει τη θέση του γυμνασιάρχη στο γυμνάσιο της πόλης καθώς και τη γενική εποπτεία των ελληνικών σχολείων. Το 1866 διορίστηκε καθηγητής στο γυμνάσιο του Πειραιά, ενώ αργότερα μετατέθηκε στην Αθήνα όπου ίδρυσε τον Εθνικό Δραματικό Σύλλογο το 1877, μια πρώτη απόπειρα σχολής υποκριτικής στην Ελλάδα. Ο συγγραφέας προσπαθούσε να μεταφέρει το ενδιαφέρον του για την αναβίωση του αρχαίου δράματος και στους μαθητές του και συχνά οργάνωνε θεατρικές παραστάσεις. Ο Αντωνιάδης δεν περιορίστηκε στη διδασκαλία, αλλά ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη συγγραφή. Έγραψε δοκίμια, επιστημονικά και διδακτικά συγγράμματα (είναι ο συγγραφέας μιας τετράτομης Παγκόσμιας Ιστορίας, μιας Γεωγραφίας και μιας Γραμματικής), και μια μεγάλη σειρά θεατρικών έργων, ενώ είναι «θιασώτης μέχρι φανατισμού της αναπαραστάσεως των αρχαίων δραμάτων». Πεθαίνει στην Αθήνα στις 3 Μαρτίου 1905 αφήνοντας μεγάλο μέρος της περιουσίας του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αξίζει να σημειωθεί πως μέχρι τώρα δεν έχει γίνει κάποια ιδιαίτερη μελέτη για τον Αντωνιάδη, ενώ ο Γιάννης Σιδέρης τον χαρακτηρίζει ως «κόνικλο της δραματουργίας μας» και θεωρεί τα έργα του ως «έργα με ανύπαρχτη ποιητική και θεατρική αξία». Παρά ταύτα το δράμα του Αντωνιάδη Φίλιππος ο Μακεδών πήρε το πρώτο βραβείο στο Βουτσιναίο διαγωνισμό του 1865 και ακολούθησαν μια σειρά από διακρίσεις για τα επόμενα θεατρικά του έργα.

Φίλιππος ο Μακεδών (1866)
Κρητηΐς (έπαινος στο Βουτσιναίο διαγωνισμό του 1867)
Κρίσπος ο συκοφαντηθείς υιός του Μεγάλου Κωνσταντίνου (1870)
Ο πλουτήσας σκυτοτόμος (1870)
Η Χριστιανή Ευγενία ήτοι Το φρόνημα των πρώτων Χριστιανών (1871)
Άγις ο Ευδαμίδα (1875)
Μεσολογγιάς (1876)
Παυσανίας ο Λακεδαιμόνιος (1877)
Η κατάρα της μάννας (1877)
Ο τοκογλύφος ψηφοθήρας (1877)
Η άπιστος (1877)
Πετρώνιος Μάξιμος (1879)
Νικηφόρος Φωκάς (1879)
Άτυς ο Λυδός βασιλόπαις (1879)
Ο Άσωτος σωφρονιζόμενος (1879)
Οι τυραννοκτόνοι (1880)
Δημήτριος ο Μακεδών (1880)
Ο Γενίτσαρος (1880)
Η χαϊδεμμένη (1880)
Πανθεία η Σουσίς (1882)
Η κλεφτοπούλα (1882)
Η κερα Φροσύνη (1882)
Η πεθερά (1882)
Αλήμπεης ο Κακοδικιώτης (1883)
Η χρυσομαλλούσα των Σφακίων (1883)
Τόμυρις η βασίλισσα των Μασσαγετών (1884)
Λάμπρος Τζαβέλλας (1884)
Ιουστινιανός και Θεοδώρα (1884)
Εις υπάλληλος κηπουρός (1884)
Θρασύβουλος ο ελευθερωτής των Αθηνών (1885)
Κατσαντώνης (1885)
Μεσολόγγι και Κλείσοβα (1885)
Ο ψαράς υπάλληλος (1885)
Οδυσσεύς Ανδρούτσος (1886)
Σκεντέρμπεης ο βασιλιάς των Ηπειρωτών (1889)
Φίλιππος και Ολυμπιάς (1889)
Ο Καλαματιανός Παναγιώτης, ήτοι Η επανάστασις του 1821 εν Μεσσηνία (1890)
Αθηναΐς η θυγάτηρ του φιλοσόφου Λεόντιου ήτοι Η βασίλισσα Ευδοκία (1892)
Καλό και κακό παιδί (1892)
Η Καπετάνισσα του Παρνασσού (1893)
Θεμιστοκλής ο Αθηναίο (1893)
Ο Διάκος και το Χάνι της Γραβιάς (1893)
Μήτρος Μπασδέκης, ο καπετάνιος της Ζαγοράς (1894)
Ιωάννης Μαυρομιχάλης, ήτοι Η επανάστασις του Ορλώφ (1896)
Μαυρογένης ο ηγεμών της Βλαχίας (1896)
Η ξιπασμένη (1896)
Το κείον νόμιμον (1899)
Η Στρατονίκη (1899)
Η Αυτοκράτειρα Ειρήνη (1899)
Η αυτονομία της Κρήτης επί Ενετών (1899)
Κύρος ο νεότερος (1899)
Ο Ζαφειράκης της Νιάουσας (1899)
Φώτιος Ζασσής, ήτοι τα Καλάβρυτα επί Φραγκοκρατίας (1902)
Φώτις Τζαβέλλας ήτοι η Καταστροφή του Σουλίου (1902)
Θεόφιλος και Ικασία (1902)
Διονύσιος ο νεώτερος και οι Πυθαγόρειοι (1902)
Ο αρχιστράτηγος Κολοκοτρώνης ήτοι Κολοκοτρώνης πολιορκητής της Τριπόλεως (1904)

«Αντωνιάδης Αντώνιος» (λήμμα), Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: πρόσωπα, έργα, ρεύματα, όροι, Πατάκη, Αθήνα 2007 σ. 126-127.
«Αντωνιάδης Αντώνιος» (λήμμα), Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: από τον 10ο αιώνα μ.Χ. μέχρι σήμερα, τμ. 2, Χάρη Πάτση, Αθήνα χ.χ, σ. 202-203.
«Αντωνιάδης Αντώνιος» (λήμμα), Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τμ. Α, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1983, σ. 326-327.
«Αντωνιάδης Αντώνιος» (λήμμα), Πάπυρος Λαρούς, τμ. 3, Επιστημονική Εταιρεία Ελληνικών Γραμμάτων, Αθήνα 1963, σ. 336.
Δημητριάδης, Δημήτριος Α. (επίμ.), Οι ευεργέται των Πανεπιστημίων. Βιογραφικόν απάνθισμα μετά εικόνων, τχ. Α, Ταρουσόπουλος, Αθήνα 1921, σ. 139-142.
Ριτσάτου Κωνσταντίνα, «Εθνικός Σύλλογος ή Εθνικός Δραματικός Σύλλογος: Μία προσπάθεια σύστασης σχολής υποκριτικής στην Ελλάδα του 19ου αιώνα» στο: Γ.Π Πεφάνης (επίμ.), Παράβασις, τμ. Ζ’, Ergo, Αθήνα 2006, σ. 345- 368.
Σιδέρης Γιάννης, Ιστορία του Νέου Ελληνικού Θεάτρου (1794-1944). Τόμος πρώτος (1794-1908), Καστανιώτη, Αθήνα 1990, σ. 40.